Het is slim om veel te sporten, maar het is nog veel slimmer om slim te sporten. Dit nummer bevat een serie artikelen vol wetenschappelijk onderbouwde adviezen om met relatief weinig inspanning topfit te blijven. U leest bijvoorbeeld wat de optimale hoeveelheid beweging is, of je als verstokt bankhanger je motivatie kunt hacken en of een online cursus net zo effectief is als sjorren aan apparaten in de sportschool.
Ook in deze editie: sterrenkundige Leen Decin over oude sterren en pril leven, een klok die er per 300 miljard jaar maar één seconde naast zit, de aftakeling van het brein op middelbare leeftijd, hoe we onszelf voortdurend vergiftigen met PFAS en het naderende einde van ruimtestation ISS. En wat doet animatiefiguur Shrek in onze hersenen?

Zal het ooit mogelijk zijn om via een chip in het brein herinneringen aan te passen en vaardigheden te downloaden? Hoewel daar nog flink wat horden voor moeten worden genomen, is dat voor sommige wetenschappers die werken aan zogeheten brein-computer-interfaces wel de heilige graal. In dit nummer leest u hoe hersenimplantaten mensen met een verlamming de mogelijkheid geven om weer te lopen, te praten en computers te bedienen met hun gedachten – en hoever we nog zijn verwijderd van een toekomst waarin je met een druk op de knop ineens kungfu kunt.
Ook in deze editie: het leven in de oceaan kan de opwarming van het water nauwelijks meer bijbenen, de speurtocht naar een extra dimensie waarin de ontbrekende materie van het heelal zich schuilhoudt, cafeïne blijkt goed voor de gezondheid – zij het met mate, onderzoek naar het punt in de evolutie waarop de mens ‘mens’ werd en een interview met viroloog Ron Fouchier, die er met zijn baanbrekende onderzoek naar virussen en vaccins alles aan doet om ons te beschermen tegen toekomstige pandemieën.

Eet je veel zout, dan liggen er allerlei gezondheidsproblemen op de loer. Een overdaad aan natriumchloride, waar ons zout hoofdzakelijk uit bestaat, werkt hart- en vaatziekten en nieraandoeningen in de hand. Maar natriumchloride heeft een onschuldiger broertje: kaliumchloride. In dit nummer zoeken we een antwoord op de vraag: is kaliumverrijking de oplossing voor onze ongezonde zoutverslaving?

Ook in deze editie: metingen van New Horizons lijken erop te wijzen dat het zonnestelsel groter is dan gedacht, DNA- tools die de dodo moeten doen herleven kunnen ook soorten helpen die nú kwetsbaar zijn, een cultuur waarin negatieve emoties niet mogen bestaan maakt mensen ongelukkig, onderzoekers werken aan vaccins die allerlei ouderdomsziekten in de kiem zouden kunnen smoren en een interview met luchtvaarttechnicus en bioloog David Lentink, die onderzoekt hoe dieren vliegen en hoe we dat technologisch kunnen na-apen.

Maken we van ons land een badkuip? Of een moeras? Of veranderen we een deel van de Noordzee in een meer? In dit nummer vertelt milieuwetenschapper Marjolijn Haasnoot over de ingrijpende plannen die zij ontwikkelt om Nederland aan te passen aan de onvermijdelijke gevolgen van klimaatverandering.

Ook in deze editie: de laatste wetenschappelijke stand van zaken rond het microbioom, complexe donkere materie die mogelijk uit meerdere typen deeltjes bestaat, nieuwe technologieën die de weg plaveien voor een compleet gesloten plastickringloop en mysterieuze zeevolken die dood en verderf zaaiden in het Middellandse Zeegebied.

De zoektocht naar een ‘theorie van alles’ leek vastgelopen. Zo’n natuurkundige theorie zou een verklaring moeten bieden voor elk fenomeen dat zich afspeelt op de grote schaal van de kosmos, de kleine schaal van de elementaire deeltjes en alles daartussenin. In dit nummer leest u hoe de jacht op die ultieme theorie nu een nieuwe impuls krijgt dankzij ideeën uit de abstracte geometrie.

Ook in deze editie: waarom een gezonde huid kan zorgen voor een langer leven, kunstmatige intelligentie met een wiskundeknobbel, vijf ambitieuze maar riskante projecten in de strijd tegen klimaatverandering, quantumcomputers die de veiligheid van het internet bedreigen en, tot slot, een interview met sterrenkundige Yamila Miguel, die kennis over het zonnestelsel met exoplanetenonderzoek verbindt.

Het brein is een van de ontzagwekkendste organen die ooit zijn geëvolueerd. In een twaalf pagina’s tellend dossier storten we ons op tien kwesties rond onze mysterieuze bovenkamer. Kost hard nadenken bijvoorbeeld meer energie dan dagdromen? Verschillen mannen- en vrouwenhersenen van elkaar? En op welk moment in ons leven presteren onze hersenen het best? Hoewel er al ongelooflijk veel onderzoek naar ons brein is gedaan, blijkt er nog van alles over te ontdekken.

Ook in deze editie: de uitzonderlijk lange kindertijd van de mens vergeleken met andere dieren, oeroude vulkanen die lang geleden diamanten het aardoppervlak op slingerden, een nieuwe generatie zonnebrandmiddelen die gezondheids- en milieuzorgen moet wegnemen, kunstmatige intelligentie die zich empathisch voordoet (of dat misschien echt is) en, tot slot, een interview met scheikundige Joost Reek die knutselt aan moleculen om oplossingen te vinden voor onder meer klimaatverandering en hersenkanker.

In deze special staan zwarte gaten centraal en de instrumenten waarmee we die kunnen waarnemen. Denk aan de Einstein Telescope, het observatorium voor zwaartekrachtgolven dat misschien wel in Limburg komt; Nikhef-directeur Stan Bentvelsen geeft tekst en uitleg. Of de Event Horizon Telescope, waarmee het eerste beeld van een zwart gat werd gemaakt.

Ook spreken we met jonge én ervaren wetenschappers die zich met het onderwerp bezighouden. Verder belichten we de tentoonstelling Dichter bij het zwarte gat in het Leidse Rijksmuseum Boerhaave en het nieuwe Einstein Telescope and Education Centre van het Kerkraadse Discovery Museum. Robbert Dijkgraaf vertelt hoe hij onder hoge tijdsdruk een muurschildering van een zwart gat moest maken. En theoretisch natuurkundige Stefan Vandoren legt uit hoe het Dutch Black Hole Consortium verschillende onderzoeksrichtingen naar zwarte gaten bij elkaar brengt.

Planeten rond andere sterren dan de zon huisvesten waarschijnlijk allerlei exotische manen. Sommige ervan zouden zelfs bewoonbaar kunnen zijn. In dit nummer leest u hoe we dankzij een nieuwe generatie telescopen op het punt staan om deze ongrijpbare objecten voor het eerst officieel waar te nemen en te onderzoeken.

Ook in deze editie: een hele trits vreemde eigenschappen van het menselijk lichaam (wist u dat er smaakpapillen in onze testikels zitten?), de kannibalistische neigingen van onze voorouders, een nieuwe aanpak voor het afval- en het antibioticaprobleem, technieken waarmee je je dromen kunt beïnvloeden en, tot slot, een interview met fysioloog Mark Post, die vertelt wanneer de gewone burger een kweekvleesburger kan kopen.

Een mediterraan dieet verlaagt het risico op hartaanvallen en andere aandoeningen – dat is al tientallen jaren bekend. Inmiddels beginnen onderzoekers te begrijpen welke componenten van dit dieet daarvoor verantwoordelijk zijn. In dit nummer leest u of we met z’n allen aan de tapas en de rode wijn moeten.

Ook in deze editie: donkere materie ontstond mogelijk tijdens een tweede moment van kosmische schepping, linzen stralen fotonen uit en gebruiken die mogelijk om met elkaar te communiceren, onder het aardoppervlak wacht een grote voorraad waterstof erop gewonnen te worden, onderzoekers zijn er eindelijk uit waar palingen geboren worden, zich voortplanten en sterven en, tot slot, een interview met medisch bioloog Yvette van Kooyk, die onderzoekt hoe vermomde kankercellen het immuunsysteem om de tuin leiden.

Het is misschien wel ons meest complexe orgaan: het brein. Hoe werkt ons geheugen precies? Wat gaat er fout bij hersenziektes? Kunnen we daar iets aan doen? Wat is bewustzijn, en hoe zit dat bij locked-inpatiënten? Kun je je hersenen trainen, of zouden we ooit gedachtes kunnen uploaden of herinneringen wissen?

Wetenschappers zijn hard op weg die intrigerende vragen steeds beter te beantwoorden; het komt allemaal aan bod in de New Scientist-special Het Brein, waarin we diep in de bovenkamer duiken.

In IJsland staan wetenschappers op het punt om twee boorgaten naar een magmakamer te boren. Lukt ze dit, dan zou dat een historische prestatie zijn. In dit nummer leest u hoe dit spectaculaire plan ons niet alleen de eerste directe metingen van magma zou kunnen opleveren, maar ook een onbeperkte bron van schone energie.

Ook in deze editie: axionen bieden mogelijk een oplossing voor donkere materie én donkere energie, antwoord op de vraag of vapes een adequaat middel zijn om te stoppen met roken of juist averechts werken, hoe het omzetten van kosmische straling in geluid leidt tot opmerkelijke ontdekkingen, ogenschijnlijk schattige savannebewoners die bloedige veldslagen uitvechten en, tot slot, een interview met psychiatrisch epidemioloog Brenda Penninx, die onderzoek doet naar het positieve effect van beweging op onze bovenkamer.

Door de snelle ontwikkeling van kunstmatige intelligentie kunnen overledenen langer onder de levenden blijven – althans, virtueel. In dit nummer leest u of deze ‘rouwtechnologie’ een zegen is voor de rouwverwerking of dat deze het juist moelijker maakt om op een gezonde manier afscheid te nemen van onze dierbaren.

Ook in deze editie: nieuwe stofjes moeten een gezonder alternatief bieden voor de huidige suikervervangers, ‘biosignaturen’ kunnen licht werpen op de vraag of het op verre planeten bruist van het leven, bewegen met de handen tijdens het praten helpt zowel de spreker als de luisteraar, stokoude waterbronnen herbergen een verrassende diversiteit aan leven en een interview met dendrochronoloog Valerie Trouet, die met haar boomboor woudreuzen onderzoekt en klimaatreconstructies maakt.

De sleutel tot het oplossen van allerhande cold cases ligt mogelijk besloten in het Y-chromosoom. In dit nummer legt genetica-onderzoeker Sofie Claerhout uit hoe je dit unieke stukje DNA, dat wordt overgedragen van vader op zoon, kunt gebruiken in forensisch onderzoek. Ook vertelt ze over haar strijd voor een bredere inzetbaarheid van haar opsporingsmethoden in België, waar de wetgeving tot nu toe achter de feiten aan loopt.

Een groep astronomen denkt bewijs te hebben voor het bestaan van bizarre sterren die hun energie halen uit de vernietiging van donkere materie. In dit nummer leest u over de zoektocht naar deze  ‘donkere sterren’ en waarom ze een verklaring zouden kunnen vormen voor het bestaan van superzware zwarte gaten in het jonge heelal.

Ook in deze editie: AI dreigt de strijd tegen fake news een stuk gecompliceerder te maken, een handjevol evolutiewetten geeft inzicht in hoe dieren zich aanpassen aan klimaatverandering, wat we moeten drinken (en hoeveel) voor een goede vochtbalans in het lichaam en hoe activatie van onze ‘winterslaapgenen’ allerlei ziekten zou kunnen helpen behandelen.

Rust en ontspanning zijn belangrijk – dat weet iedereen intuïtief wel. Maar wat doet relaxen precies met lichaam en geest? Daar beginnen onderzoekers steeds meer inzicht in te krijgen. In dit nummer leest u hoe we deze kennis kunnen we gebruiken om ons gechill te optimaliseren.

Ook in deze editie: onderzoekers hebben een wormgat gesimuleerd in een quantumcomputer en nu is de vraag of ze dit fenomeen daarmee zelfs daadwerkelijk hebben gecreëerd, een deel van de Stille Oceaan doet niet mee met de opwarming van de aarde en koelt om onduidelijke redenen af, kosmisch vuurwerk geeft inzicht in de extreemste fenomenen in het heelal en een prehistorisch zeereptiel steekt de blauwe vinvis mogelijk de loef af als grootste dier ooit.

Sommige kenners waarschuwen dat kunstmatige intelligentie slimmer wordt dan de mens, terwijl andere erop wijzen dat hyperintelligente chatbots soms nog geen drie letters op alfabetische volgorde kunnen zetten. In dit nummer geeft informaticus Frank van Harmelen antwoord op de vraag hoe het er nu écht voor staat met AI. Van Harmelen is optimistisch over de toekomst, maar vindt wel dat we duidelijke grenzen moeten stellen aan de ontwikkeling en het gebruik van deze potentieel revolutionaire technologie.

Ook in deze editie: emoties lezen van dieren in gevangenschap helpt ze een beter leven te geven, de DNA-bewerkingstechniek CRISPR verlaat eindelijk het laboratorium, de razendsnelle transitie die de mens doormaakte van jagen-verzamelen naar een leven in complexe samenlevingen en het fenomeen dat gedachten bij ieder mens een volstrekt unieke vorm aannemen.

De Amerikaans-Nederlandse astrofysicus Sera Markoff werkte mee aan de iconische eerste foto van een zwart gat. In deze editie van New Scientist vertelt zij hoe ze van deze duistere objecten heuse filmsterren wil maken, met behulp van een nieuwe telescoop in Namibië. Zulke bewegende beelden geven inzicht in de ‘jets’ die uit zwarte gaten spuiten: gigantische stromen van deeltjes en straling die het heelal hebben gemaakt tot wat het nu is.

Ook in deze editie: mogelijk is het heelal dat wij in al zijn driedimensionale glorie zien ‘slechts’ een 2D-hologram, nieuwe medicijnen ruimen giftige cellen op die ouderdomsziekten veroorzaken, keukenzout blijkt een bron van nieuwe en duurzamere lithiumvrije accu’s en, tot slot, een treurig verhaal over dierenkoppels die sneller een punt achter hun monogame relatie zetten wanneer ze worden geconfronteerd met steeds heftigere klimaatextremen.

De diepste laag van de werkelijkheid wordt bevolkt door een divers gezelschap van elementaire deeltjes die gehoorzamen aan de quantumtheorie. In deze editie van New Scientist nemen we een duik in deze wonderlijke wereld. In een dertien pagina’s tellend dossier geven we een overzicht van de bewoners van het quantumrijk en hun vreemde gedragingen, evenals van een aantal kandidaat-bewoners die natuurkundigen nog hopen te ontdekken. 

Ook in deze editie: vijftien jonge wetenschappers maken kans maken op de titel New Scientist Wetenschapstalent 2023 en u bepaalt mede wie de winst pakt, onder kleine organismen zoals bacteriën en schimmels lijkt een uitstervingsgolf gaande, een ‘bio-elektrische code’ bepaalt waar onze ledematen groeien en hoe wonden helen en de evolutie en domesticatie van de huiskat was een complexer gebeuren dan veelal gedacht. 

Hoe achtervolg je een groep apen in de dichtbegroeide jungle van Ivoorkust? En waarom zou je dat eigenlijk doen? In deze editie van New Scientist vertelt cognitief gedragsecoloog Karline Janmaat hoe zij jacht maakt op de oorsprong van de cognitieve vermogens van de mens. En daarvoor blijkt het bestuderen van apengedrag in het oerwoud cruciaal. Daarnaast komt Janmaats nieuwste onderzoek aan bod waarin ze apen in dierentuin Artis op tablets naar appels laat zoeken.

Ook in deze editie: een wetenschappelijke blik op de vraag of je wel of geen kinderen moet willen, een nieuwe hypothese die stelt dat gebrekkige stofwisseling in het brein achter allerlei verwoestende hersenziekten zit, de speurtocht van ruimtetelescoop James Webb naar leven in de atmosferen van verre planeten en een insectenwedstrijdje waarin de wesp hoopt te bewijzen minstens zoveel respect te verdienen als de bij.

Het eindeloze, duistere ‘niets’ tussen de sterren lijkt op het eerste gezicht nogal leeg en saai. Maar dat is een misvatting. In dit nummer leest u dat de interstellaire ruimte juist bruist van de exotische moleculen, vreemde golven en bijzondere, bubbelvormige regio’s. En al die zaken kunnen behoorlijk van invloed zijn op het leven op onze planeet, wanneer die daar met een noodvaart doorheen sjeest.

Ook in deze editie: de stijgende zee maakt van de Wadden een steeds onaangenamere pleisterplaats voor trekvogels, maan- en Marsreizigers zullen straks hun eigen kostje bij elkaar moeten tuinieren, een nieuw type medicatie maakt mogelijk een einde aan ernstig en chronisch overgewicht, kunstmatige intelligentie vist eigenhandig natuurwetten uit sterrenkundige data en astrofysicus Conny Aerts legt de binnenzijde van zware sterren bloot aan de hand van hun getril.

Binnenkort zet de mens weer stappen op de maan. Dit keer niet voor een flitsbezoek, maar om er langere tijd te blijven. In dit nummer leest u waarom we zo graag terug willen, welke nieuwe technologie ons erheen moet brengen en wat de vestiging van permanente maanbases voor de mensheid kan betekenen.

Ook in deze editie: krachtige sliblawines die door uitgestrekte oceaankloven bulderen en de aarde aldaar continu veranderen, claims van allerhande start-ups die al tijden een kernfusierevolutie beloven, concurrerende vleesetende dinosoorten die verrassend vredig zij aan zij leefden, de zoektocht naar de oorsprong van tuberculose die moet leiden tot betere vaccins en een interview met Klaas Landsman, die de wortels van de quantummechanica uit allerlei hoeken bestudeert.

Sommige kankersoorten kunnen we behandelen met vaccins die zijn afgestemd op de genetische samenstelling van iemands tumoren. Deze strategie ziet er steeds veelbelovender uit. Komt er ooit een moment waarop iedereen die dat nodig heeft een gepersonaliseerd kankervaccin kan krijgen?

Ook in deze editie: het verschil tussen ouders en nakomelingen in de dierenwereld, archeogenetici die graven naar de wortels van de Indo-Europese talen, vreemde verschijnselen rondom het absolute nulpunt, Nobelprijswinnaar Roger Penrose die vertelt over zijn controversieelste ideeën, een gedecentraliseerd internet dat ons moet verlossen van de grillen van tech-giganten en een diepte-interview met psycholoog Douwe Draaisma over wanen, hallucinaties en fantoomervaringen.

De zeespiegel stijgt, de permafrost smelt, dieren raken in de war door het veranderende klimaat en de biodiversiteit neemt af. Het vooruitzicht van onze planeet is niet al te rooskleurig, zo laten wetenschappers zien. Tegelijkertijd werken ze ook aan allerlei oplossingen. Want het is nú tijd voor actie. Lees er alles over in De toekomst van de aarde, een special met de beste artikelen uit New Scientist over onze razendsnel veranderende planeet.

Ooit zou de pest tot de helft van de Europese bevolking hebben uitgeroeid. En de bacterie die deze ziekte veroorzaakte, is nog steeds onder ons. Wat betekent dat de Zwarte Dood zomaar een comeback kan maken – en dan misschien immuun blijkt voor onze medicijnen.

Ook in dit nummer: hoe achtdimensionale cijfers de natuurkunde verder kunnen helpen, waarom de hoeveelheid schermtijd niet de enige factor is als het gaat om gezond online gedrag, en een dossier van dertien pagina’s over alle facetten van het verschijnsel pijn.

‘Hersentjes’ uit het lab die aspecten van het menselijke brein imiteren, worden steeds realistischer. Dat biedt allerlei mogelijkheden op medisch vlak, maar onderzoekers komen ook steeds dichter bij het punt waarop deze klompjes cellen een mate van bewustzijn kunnen ontwikkelen. ‘Dat gaan we zeker meemaken’, zegt een betrokken onderzoeker. ‘En dan zullen we de gevolgen onder ogen moeten zien.’

 

Ook in dit nummer: een openhartig interview met sterrenkundige Marc Klein Wolt, die een radiotelescoop op de achterkant van de maan wil bouwen, de voors en tegens van kernenergie, een nieuwe kijk op vermoeidheid, en meer.

De feestdagen komen er weer aan, waarin we vaak wat meer eten en drinken dan nodig of verstandig is. Direct daarna volgt dan de periode waarin we onze goede voornemens voor het nieuwe jaar bedenken en een dappere – maar meestal vergeefse – poging doen die na te leven. Maar wat is nu echt verstandig op het gebied van voeding? In deze editie van New Scientist leest u de laatste inzichten.

Ook in dit nummer: de bijna-levende moleculen van scheikundige Sijbren Otto, algoritmes ontcijferen millennia-oude kleitabletten en controversiële manieren om de oceanen meer broeikasgassen te laten opnemen. En: dijt het heelal misschien toch niet uit met twee verschillende snelheden?

Een nieuwe telescoop staat op het punt het grootste onderzoek ooit te starten naar wat zich allemaal afspeelt aan de nachtelijke hemel. Vanaf 2023 gaat het Vera C. Rubin-observatorium elke drie dagen het complete hemelgewelf van het zuidelijk halfrond scannen. Astronomen maken zich op voor een stortvloed aan vreemde ontdekkingen.

Ook in deze editie: de zoektocht naar de gemeenschappelijke voorouder van mens en neanderthaler, hoe de klimaatverandering de kalender van Moeder Natuur overhoop haalt, rioolwater als graadmeter voor onze gezondheid, een nieuwe kijk op de rol van tijd binnen de quantummechanica,  en een diepte-interview met Christine Van Broeckhoven, de grande dame van het alzheimer-onderzoek.

Zelf experimenten helpen ontwerpen of bouwen, of data uitkammen op zoek naar ontdekkingen: dat zit er voor natuurkundige Frank Linde al een tijdje niet meer in. In plaats daarvan zet hij de afgelopen paar jaar alles op alles om de Einsteintelescoop naar Limburg te krijgen. ‘Nederland zegt bij dat soort grote projecten altijd: dat kan elders goedkoper. Nu hebben we dat eindelijk eens een keer niet gedaan’, zegt Linde in dit nummer van New Scientist.

Ook in deze editie: fysici hopen de kater na het higgsfeest weg te spoelen met nieuwe ontdekkingen, wetenschapsjournalist Govert Schilling ziet met eigen ogen hoe de opwarming het noordpoolgebied toetakelt, twee vreemde structuren op de grens van de aardkern en -mantel blijken mogelijk buitenaards en een blik op de vervuilende kledingindustrie: hoe stellen we paal en perk aan fast fashion?

Niet in slaap komen, telkens wakker worden of gebroken opstaan ondanks uren in bed. Ongeveer 10 procent van de westerse samenleving lijdt aan slapeloosheid.

Slaapprofessor Eus van Someren pleit in dit nummer voor betere behandeling van deze aandoening. Hij ontdekte namelijk een verband tussen slapeloosheid en psychische problemen, zoals depressies en angststoornissen.

Ook in deze editie: hoe de uitwisseling van quantuminformatie onze werkelijkheid vormgeeft, een reconstructie van het gedrag van prehistorische mensen aan de hand van gefossiliseerde voetstappen, de zoektocht naar sporen van primordiale zwarte gaten op de maan en een alarmkreet van onderzoekers die signaleren dat het Amazonegebied met rasse schreden in savanne verandert.

Kneiterharde herriemuziek. Tabascosaus. Belgisch bier. En diagrammatisch quantumformalisme. Het zijn de brandstoffen die de ziel van Bob Coecke verwarmen terwijl hij de basis legt voor een revolutie op het gebied van kunstmatige intelligentie. ‘De vorderingen in quantumcomputing gaan nu heel rap. De nabije toekomst belooft nog veel wilder te worden dan we ons kunnen inbeelden’, zegt hij in dit nummer.

Ook in deze editie: het kosmologisch principe dat stelt dat het heelal er in alle richtingen ongeveer hetzelfde uitziet staat op de tocht, hoe we met mRNA-vaccins ook andere ziekten dan corona kunnen bestrijden, de zoektocht van wiskundigen naar manieren om de verschillende soorten oneindigheid in het gareel te krijgen en een blik op de ernst van (en mogelijke oplossingen voor) zeespiegelstijging.

De oceanen hebben het zwaar te verduren. Door klimaatverandering en menselijke bemoeienis staan ecosystemen onder het wateroppervlak steeds meer onder druk. Marien geoloog Furu Mienis onderzoekt deze ecosystemen en pleit in dit nummer voor meer bewustzijn van en kennis over de bijzondere wereld van de diepzee.

Ook in deze editie: de epische botsingen die de Melkweg haar huidige vorm gaven, ongewenste microben die opdoemen uit smeltende permafrost, onderzoek aan ongrijpbare neutrino’s helpt verklaren waarom het heelal gevuld is en niet leeg, en een uitgebreide blik op hoe je een samenleving gelukkig maakt: weg met het bruto binnenlands product, leve het bruto nationaal geluk.

In dit honderdste nummer van New Scientist blikken we terug op honderd jaar wetenschap in Nederland en België. Daarnaast vroegen we acht topwetenschappers die we in deze nummers interviewden welke onderzoekstalenten hun stempel gaan drukken op de toekomst. Ook namen we een duik in het archief: welke verwachtingen en voorspellingen uit de afgelopen honderd nummers blijven overeind en welke blijken quatsch?

Verder spraken we Miranda Cheng, wis- en natuurkundige aan de Universiteit van Amsterdam. Zij ontdekte mysterieuze getallenreeksen die een verband leggen tussen twee wiskundige gebieden en de snaartheorie. Ze vertelt over dit ‘maneschijnverband’, de Theorie van Alles, het belang van wiskunde en de nieuwe tool in haar onderzoek: kunstmatige intelligentie.

Tot slot leest u in deze editie over: de spannende wetenschappelijke vragen waar de splinternieuwe James Webb-telescoop antwoord op zal helpen geven, de transplantatierevolutie die genetisch gemodificeerde dierorganen kunnen ontketenen en de stand van zaken in de ontwikkeling van een alomvattende virtuele wereld, metaverse genaamd, door onder meer Facebook.

Kunstmatige intelligentie en andere informatietechnologieën dringen onze samenleving binnen en beïnvloeden de politiek, de media en onze democratie. Hoe houden we als maatschappij de controle? In dit nummer vertelt universiteitshoogleraar kunstmatige intelligentie en maatschappij Claes de Vreese hoe hij daar onderzoek naar doet.

Ook in deze editie: spannende afwijkingen in de metingen van CERN die kunnen wijzen op het bestaan van een nieuwe natuurkracht, een blik op de karaktereigenschappen waardoor Homo sapiens de strijd won van andere menssoorten en een analyse van de schade die we de aarde toebrengen in onze zoektocht naar mineralen voor groene technologie.

Het honger probleem in de wereld is groot. Vandaag de dag gaan volgens de Verenigde Naties (VN 2020) maar liefst 811 miljoen mensen met honger naar bed. Elke tien seconden sterft ergens in de wereld een kind als gevolg van honger en ondervoeding. Het Zero Hunger Lab van Tilburg University helpt met wiskunde om wereldwijde voedselzekerheid te realiseren.

Er lopen in Nederland mensen rond die hun leven danken aan een wiskundige – ook al weten ze daar zelf niets van. Deze wiskundige is Rob van der Mei, expert in het optimaliseren van processen die geplaagd worden door onzekerheden. In dit nummer vertelt hij over hoe je met wiskundige modellen hulpdiensten efficiënter maakt – van ambulancevoertuigen tot 113-telefoongesprekken.

Ook in deze editie: de zoektocht naar het volgende virus met pandemiepotentie, de ontwikkeling van een onkraakbaar quantuminternet, opvallend goed bewaarde Chinese dinofossielen die uitsluitsel geven over veren en warmbloedigheid en de belofte van ‘sportpillen’ die je fit maken terwijl je op de bank hangt.

We nemen onze telefoon en laptop overal mee naartoe, poetsen onze tanden met een elektrische tandenborstel en rijden met een elektrische auto of fiets over straat. Al deze gemakken danken we aan batterijen. Hoogleraar scheikunde Marlies van Bael vertelt in dit nummer dat er niettemin een hoop valt te verbeteren aan deze energiedragers.

Ook in deze editie: met slimme fermentatietechnieken gemaakte labmelk maakt koeien overbodig, natuurkundigen zoeken antwoord op de vraag of informatie dat in een zwart gat belandt daadwerkelijk verdwijnt en vreemde fratsen van het vogelbekdier geven een inkijkje in de evolutie van de allereerste zoogdieren.

Wat weten we inmiddels over de oorsprong van het coronavirus dat ons al zo’n twee jaar in zijn greep houdt? Viroloog Marion Koopmans bezocht begin 2021 China en vertelt in dit nieuwe nummer wat dit bezoek heeft opgeleverd. Ook richt ze de blik op de toekomst en bespreekt wat we kunnen doen om een volgende pandemie te voorkomen. Ook in deze editie: hoe de omgekeerde pijl van de tijd op quantumschaal biologische processen beïnvloedt, hoe magnetisme dat vlak na de oerknal is ontstaan de uitdijing van het heelal kan verklaren en de zin en onzin van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden die de basis zouden zijn van een gezond leven.

Leiden European City of Science 2022 is een wetenschapsfestival van 365 dagen, boordevol activiteiten, lezingen, workshops, excursies, tentoonstellingen en evenementen, voor iedereen met een nieuwsgierige geest. Lees er alles over in de speciale uitgave.

Het is hoog tijd dat ook marketeers op een andere manier naar de consumptiemaatschappij gaan kijken. In dit nieuwe nummer vertelt hoogleraar marketing Willemijn van Dolen dat ze korte metten wil maken met de ongeluk zaaiende cultuur van hyperconsumptie en winstmaximalisatie.

Ook in deze editie: fossiele meteorieten die de aardse geschiedenis onthullen, kwellende kwesties uit de voorhoede van het quantumonderzoek en een blik op de evolutie van de mens op het Arabisch schiereiland.

Voor het maken van steeds betere en snellere elektronica moet je het gedrag van de componenten en circuits waaruit die elektronica bestaat goed kunnen simuleren. Numeriek wiskundige Wil Schilders bespreekt in het nieuwe nummer hoe hij efficiënte methodes ontwikkelt om deze simulaties mogelijk te maken.

Ook in deze editie: nieuwe technieken waarmee we kunnen speuren naar planten op verre planeten, verborgen virussen in ons DNA die verwoestende ziekten veroorzaken en een blik op de stoep van de toekomst.

Met je mimiek, stem en lichaamshouding geef je ongemerkt heel veel prijs. Hoogleraar non-verbale communicatie Marc Swerts legt in het nieuwe nummer van New Scientist uit dat we door het begrijpen van deze signalen onze communicatie én kunstmatig intelligente systemen kunnen verbeteren.

Ook in deze editie: een telescoop die de zon als lens benut, onderzoek naar waardevolle informatie die verscholen zit in smeltende gletsjers en in het lab gemaakte antilichamen die het lijf helpen indringers te bestrijden.

Willen we de quantumwereld volledig begrijpen, dan zullen we moeten accepteren dat niets op zichzelf bestaat, zegt natuurkundige en bestsellerauteur Carlo Rovelli. Hoe hij dat precies bedoelt, legt hij uit in het nieuwe nummer van New Scientist.

Ook in deze editie: de gaten in onze genetische kennis, waarom de een supergemotiveerd is terwijl de ander nauwelijks van de bank af komt, en alles over de stikstofcrisis: wat is precies het probleem? En hoe gaan we dat oplossen?

Weten we onze band met de natuur nog te herstellen of raken de aardse ecosystemen onherstelbaar beschadigd? Volgens deskundigen is het de komende tien jaar erop of eronder. Ook in dit nummer: ging de tijd vanaf de oerknal twee richtingen op? Wat voor oudheidkundige schatten liggen er allemaal op ons te wachten op de zeebodem, net buiten onze huidige kustlijnen? Besmetten we onze huisdieren massaal met het coronavirus – en is dat erg?

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

Van brein tot byte, van supernova tot supercomputer, New Scientist houdt u up-to-date met de belangrijkste ontwikkelingen uit het hart van de wetenschap. Download de uitgave en lees hem overal waar u wilt.

In deze special staan zwarte gaten centraal en de instrumenten waarmee we die kunnen waarnemen. Denk aan de Einstein Telescope, het observatorium voor zwaartekrachtgolven dat misschien wel in Limburg komt; Nikhef-directeur Stan Bentvelsen geeft tekst en uitleg. Of de Event Horizon Telescope, waarmee het eerste beeld van een zwart gat werd gemaakt.

Ook spreken we met jonge én ervaren wetenschappers die zich met het onderwerp bezighouden. Verder belichten we de tentoonstelling Dichter bij het zwarte gat in het Leidse Rijksmuseum Boerhaave en het nieuwe Einstein Telescope and Education Centre van het Kerkraadse Discovery Museum. Robbert Dijkgraaf vertelt hoe hij onder hoge tijdsdruk een muurschildering van een zwart gat moest maken. En theoretisch natuurkundige Stefan Vandoren legt uit hoe het Dutch Black Hole Consortium verschillende onderzoeksrichtingen naar zwarte gaten bij elkaar brengt.

Het is misschien wel ons meest complexe orgaan: het brein. Hoe werkt ons geheugen precies? Wat gaat er fout bij hersenziektes? Kunnen we daar iets aan doen? Wat is bewustzijn, en hoe zit dat bij locked-inpatiënten? Kun je je hersenen trainen, of zouden we ooit gedachtes kunnen uploaden of herinneringen wissen?

Wetenschappers zijn hard op weg die intrigerende vragen steeds beter te beantwoorden; het komt allemaal aan bod in de New Scientist-special Het Brein, waarin we diep in de bovenkamer duiken.

De zeespiegel stijgt, de permafrost smelt, dieren raken in de war door het veranderende klimaat en de biodiversiteit neemt af. Het vooruitzicht van onze planeet is niet al te rooskleurig, zo laten wetenschappers zien. Tegelijkertijd werken ze ook aan allerlei oplossingen. Want het is nú tijd voor actie. Lees er alles over in De toekomst van de aarde, een special met de beste artikelen uit New Scientist over onze razendsnel veranderende planeet.

In deze speciale uitgave van New Scientist leest u alles over ruimtetijd, de theorie van alles en hoe de ideeën van Einstein en Hawking de huidige wetenschap nog altijd inspireren.