Nieuwste magazines

Maken we van ons land een badkuip? Of een moeras? Of veranderen we een deel van de Noordzee in een meer? In dit nummer vertelt milieuwetenschapper Marjolijn Haasnoot over de ingrijpende plannen die zij ontwikkelt om Nederland aan te passen aan de onvermijdelijke gevolgen van klimaatverandering.

Ook in deze editie: de laatste wetenschappelijke stand van zaken rond het microbioom, complexe donkere materie die mogelijk uit meerdere typen deeltjes bestaat, nieuwe technologieën die de weg plaveien voor een compleet gesloten plastickringloop en mysterieuze zeevolken die dood en verderf zaaiden in het Middellandse Zeegebied.

De zoektocht naar een ‘theorie van alles’ leek vastgelopen. Zo’n natuurkundige theorie zou een verklaring moeten bieden voor elk fenomeen dat zich afspeelt op de grote schaal van de kosmos, de kleine schaal van de elementaire deeltjes en alles daartussenin. In dit nummer leest u hoe de jacht op die ultieme theorie nu een nieuwe impuls krijgt dankzij ideeën uit de abstracte geometrie.

Ook in deze editie: waarom een gezonde huid kan zorgen voor een langer leven, kunstmatige intelligentie met een wiskundeknobbel, vijf ambitieuze maar riskante projecten in de strijd tegen klimaatverandering, quantumcomputers die de veiligheid van het internet bedreigen en, tot slot, een interview met sterrenkundige Yamila Miguel, die kennis over het zonnestelsel met exoplanetenonderzoek verbindt.

Het brein is een van de ontzagwekkendste organen die ooit zijn geëvolueerd. In een twaalf pagina’s tellend dossier storten we ons op tien kwesties rond onze mysterieuze bovenkamer. Kost hard nadenken bijvoorbeeld meer energie dan dagdromen? Verschillen mannen- en vrouwenhersenen van elkaar? En op welk moment in ons leven presteren onze hersenen het best? Hoewel er al ongelooflijk veel onderzoek naar ons brein is gedaan, blijkt er nog van alles over te ontdekken.

Ook in deze editie: de uitzonderlijk lange kindertijd van de mens vergeleken met andere dieren, oeroude vulkanen die lang geleden diamanten het aardoppervlak op slingerden, een nieuwe generatie zonnebrandmiddelen die gezondheids- en milieuzorgen moet wegnemen, kunstmatige intelligentie die zich empathisch voordoet (of dat misschien echt is) en, tot slot, een interview met scheikundige Joost Reek die knutselt aan moleculen om oplossingen te vinden voor onder meer klimaatverandering en hersenkanker.

In deze special staan zwarte gaten centraal en de instrumenten waarmee we die kunnen waarnemen. Denk aan de Einstein Telescope, het observatorium voor zwaartekrachtgolven dat misschien wel in Limburg komt; Nikhef-directeur Stan Bentvelsen geeft tekst en uitleg. Of de Event Horizon Telescope, waarmee het eerste beeld van een zwart gat werd gemaakt.

Ook spreken we met jonge én ervaren wetenschappers die zich met het onderwerp bezighouden. Verder belichten we de tentoonstelling Dichter bij het zwarte gat in het Leidse Rijksmuseum Boerhaave en het nieuwe Einstein Telescope and Education Centre van het Kerkraadse Discovery Museum. Robbert Dijkgraaf vertelt hoe hij onder hoge tijdsdruk een muurschildering van een zwart gat moest maken. En theoretisch natuurkundige Stefan Vandoren legt uit hoe het Dutch Black Hole Consortium verschillende onderzoeksrichtingen naar zwarte gaten bij elkaar brengt.

Planeten rond andere sterren dan de zon huisvesten waarschijnlijk allerlei exotische manen. Sommige ervan zouden zelfs bewoonbaar kunnen zijn. In dit nummer leest u hoe we dankzij een nieuwe generatie telescopen op het punt staan om deze ongrijpbare objecten voor het eerst officieel waar te nemen en te onderzoeken.

Ook in deze editie: een hele trits vreemde eigenschappen van het menselijk lichaam (wist u dat er smaakpapillen in onze testikels zitten?), de kannibalistische neigingen van onze voorouders, een nieuwe aanpak voor het afval- en het antibioticaprobleem, technieken waarmee je je dromen kunt beïnvloeden en, tot slot, een interview met fysioloog Mark Post, die vertelt wanneer de gewone burger een kweekvleesburger kan kopen.

Een mediterraan dieet verlaagt het risico op hartaanvallen en andere aandoeningen – dat is al tientallen jaren bekend. Inmiddels beginnen onderzoekers te begrijpen welke componenten van dit dieet daarvoor verantwoordelijk zijn. In dit nummer leest u of we met z’n allen aan de tapas en de rode wijn moeten.

Ook in deze editie: donkere materie ontstond mogelijk tijdens een tweede moment van kosmische schepping, linzen stralen fotonen uit en gebruiken die mogelijk om met elkaar te communiceren, onder het aardoppervlak wacht een grote voorraad waterstof erop gewonnen te worden, onderzoekers zijn er eindelijk uit waar palingen geboren worden, zich voortplanten en sterven en, tot slot, een interview met medisch bioloog Yvette van Kooyk, die onderzoekt hoe vermomde kankercellen het immuunsysteem om de tuin leiden.

Het is misschien wel ons meest complexe orgaan: het brein. Hoe werkt ons geheugen precies? Wat gaat er fout bij hersenziektes? Kunnen we daar iets aan doen? Wat is bewustzijn, en hoe zit dat bij locked-inpatiënten? Kun je je hersenen trainen, of zouden we ooit gedachtes kunnen uploaden of herinneringen wissen?

Wetenschappers zijn hard op weg die intrigerende vragen steeds beter te beantwoorden; het komt allemaal aan bod in de New Scientist-special Het Brein, waarin we diep in de bovenkamer duiken.

In IJsland staan wetenschappers op het punt om twee boorgaten naar een magmakamer te boren. Lukt ze dit, dan zou dat een historische prestatie zijn. In dit nummer leest u hoe dit spectaculaire plan ons niet alleen de eerste directe metingen van magma zou kunnen opleveren, maar ook een onbeperkte bron van schone energie.

Ook in deze editie: axionen bieden mogelijk een oplossing voor donkere materie én donkere energie, antwoord op de vraag of vapes een adequaat middel zijn om te stoppen met roken of juist averechts werken, hoe het omzetten van kosmische straling in geluid leidt tot opmerkelijke ontdekkingen, ogenschijnlijk schattige savannebewoners die bloedige veldslagen uitvechten en, tot slot, een interview met psychiatrisch epidemioloog Brenda Penninx, die onderzoek doet naar het positieve effect van beweging op onze bovenkamer.

Door de snelle ontwikkeling van kunstmatige intelligentie kunnen overledenen langer onder de levenden blijven – althans, virtueel. In dit nummer leest u of deze ‘rouwtechnologie’ een zegen is voor de rouwverwerking of dat deze het juist moelijker maakt om op een gezonde manier afscheid te nemen van onze dierbaren.

Ook in deze editie: nieuwe stofjes moeten een gezonder alternatief bieden voor de huidige suikervervangers, ‘biosignaturen’ kunnen licht werpen op de vraag of het op verre planeten bruist van het leven, bewegen met de handen tijdens het praten helpt zowel de spreker als de luisteraar, stokoude waterbronnen herbergen een verrassende diversiteit aan leven en een interview met dendrochronoloog Valerie Trouet, die met haar boomboor woudreuzen onderzoekt en klimaatreconstructies maakt.

De sleutel tot het oplossen van allerhande cold cases ligt mogelijk besloten in het Y-chromosoom. In dit nummer legt genetica-onderzoeker Sofie Claerhout uit hoe je dit unieke stukje DNA, dat wordt overgedragen van vader op zoon, kunt gebruiken in forensisch onderzoek. Ook vertelt ze over haar strijd voor een bredere inzetbaarheid van haar opsporingsmethoden in België, waar de wetgeving tot nu toe achter de feiten aan loopt.